Kompletny materiał dowodowy to podstawa każdego rozstrzygnięcia podatkowego. Podatnik, który po zakończeniu sprawy ostateczną decyzją znajdzie się w posiadaniu nowych dowodów wpływających na wysokość podatku, ma prawo domagać się wznowienia postępowania podatkowego. Powrót do sprawy jest możliwy do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Urzędnicy prowadzący postępowanie podatkowe mają obowiązek zebrać materiał dowodowy przy pomocy wszystkich dostępnych środków i źródeł, aby prawidłowo ustalić stan faktyczny sprawy oraz wydać rozstrzygnięcie. Materiał dowodowy powinien być rzetelny i kompletny - niezależnie od tego, czy przemawia na korzyść podatnika, czy nie. Dowodem może być wszystko, co przyczynia się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (przykłady w ramce).
Inicjatywa w zakresie gromadzenia materiału potrzebnego do wydania rozstrzygnięcia nie jest zarezerwowana dla urzędników. Podatnik również może występować o przeprowadzenie dowodów. Taką aktywność powinien wykazywać przede wszystkim w wyjaśnianiu okoliczności, z których może wywieść korzystne dla siebie skutki. Wystarczy złożyć wniosek. Należy w nim wskazać, jaki dowód ma być przeprowadzony (np. przesłuchanie świadka) i dlaczego (np. w celu potwierdzenia dokonania określonej czynności). Wniosek podatnika powinien być uwzględniony, jeżeli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla sprawy, chyba że okoliczności te są stwierdzone wystarczająco innym dowodem.
Uchybienia w zakresie gromadzenia materiału dowodowego - nieumyślne lub wynikające ze świadomych zaniedbań urzędników - mogą stanowić podstawę wznowienia postępowania podatkowego zakończonego decyzją ostateczną. Powrót do sprawy jest dopuszczalny, gdy wyjdą na jaw nowe dowody, które nie były brane pod uwagę w pierwotnym rozstrzygnięciu. Przewiduje to art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej.
To, co podatnikowi wydaje się być nieznanym dotychczas dowodem, nie zawsze nim jednak jest w kontekście uregulowań dotyczących wznowienia postępowania podatkowego. Nowe dowody otworzą drogę do weryfikacji ostatecznej decyzji, jeżeli są spełnione następujące warunki. Po pierwsze, dowody istniały już w dniu wydania decyzji. Po drugie, nie były wówczas znane organowi podatkowemu. Po trzecie, muszą być istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Powyższe kryteria spełniają więc dowody, których urzędnicy nie badali i nie oceniali, a mogą prowadzić do odmiennego zakończenia postępowania podatkowego, np. wpływają na zmianę wysokości podstawy opodatkowania i kwoty podatku. Nowymi dowodami nie są dowody zgłoszone przez podatnika w trakcie postępowania podatkowego, które nie zostały przeprowadzone.
Ostateczna decyzja to decyzja, od której nie przysługuje odwołanie.
Podatnik, który chce, aby fiskus jeszcze raz zajął się sprawą, powinien złożyć wniosek o wznowienie postępowania (chociaż jest to możliwe także z urzędu). Uruchomienie tej procedury daje szansę na zastopowanie realizacji zakwestionowanego rozstrzygnięcia. Organ podatkowy właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia jej w wyniku wznowienia postępowania. Może to uczynić z urzędu lub na żądanie podatnika.
Zdarza się, że podatnik uzyskuje nowe dowody, gdy decyzja jest ostateczna, ale przed lub po wniesieniu skargi do sądu administracyjnego. Postępowanie sądowoadministracyjne oraz podatkowe nie mogą toczyć się jednocześnie. Kwestię pierwszeństwa w razie wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego po wszczęciu procedury mającej na celu wznowienie postępowania podatkowego rozstrzyga art. 56 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W takim przypadku postępowanie sądowoadministracyjne podlega zawieszeniu. Odwrotna sytuacja - sprawa uruchomienia procedury mającej na celu wznowienie postępowania podatkowego po wniesieniu skargi do sądu administracyjnego - nie została natomiast unormowana. W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest jednak pogląd, że po złożeniu skargi nie jest możliwe wszczęcie nadzwyczajnego trybu postępowania podatkowego (por. wyrok NSA z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. akt II GSK 2476/13).
Efektem ponownego przeprowadzenia postępowania podatkowego mogą być następujące rozstrzygnięcia. Organ podatkowy uchyla w całości lub w części dotychczasową decyzję i w tym zakresie orzeka, jeżeli nowe dowody okażą się istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Odmowa uchylenia dotychczasowej decyzji ma natomiast miejsce wtedy, gdy nie występują podstrony do wznowienia postępowania podatkowego. Takie rozstrzygnięcie zapada ponadto w przypadku stwierdzenia, że co prawda istnieją przesłanki uzasadniające powrót do sprawy, lecz w wyniku tego mogłaby zostać wydana wyłącznie decyzja rozstrzygająca sprawę tak jak decyzja dotychczasowa. Uchylenie ostatecznej decyzji nie wchodzi także w rachubę, jeżeli wydanie nowego rozstrzygnięcia orzekającego co do istoty sprawy nie mogłoby nastąpić z uwagi na upływ terminów przedawnienia przewidzianych w art. 68 lub art. 70 Ordynacji podatkowej.
|
Dowody w postępowaniu podatkowym
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613)
Ustawa z dnia 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
