Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji podatkowej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji podatkowej

Gazeta Podatkowa nr 67 (1004) z dnia 22.08.2013
Małgorzata Rymarz

Organy podatkowe obowiązane są działać w zgodzie z powszechnie obowiązującymi normami prawnymi. Zdarza się jednak, że efekt ich pracy daleki jest od ideału. Decyzję podatkową łamiącą zasadę praworządności można usunąć z obrotu prawnego. W tym celu konieczne jest przeprowadzenie formalnego postępowania w sprawie stwierdzenia jej nieważności.


Decyzja ostateczna

Stwierdzenie nieważności stanowi nadzwyczajny tryb wzruszania decyzji ostatecznych. Nie można go zatem stosować, gdy strona ma jeszcze możliwość skorzystania ze zwykłych środków zaskarżenia. Decyzją ostateczną w podatkowym toku instancji jest takie rozstrzygnięcie, w stosunku do którego stronie nie przysługuje już prawo do odwołania. Chodzi więc o decyzję wydaną w wyniku odwołania lub wydaną w I instancji, gdy strona nie wniosła odwołania we właściwym czasie.


Wadliwe rozstrzygnięcie może być wyeliminowane na żądanie strony albo z inicjatywy organu podatkowego.


Katalog przesłanek umożliwiających stwierdzenie nieważności decyzji zawiera art. 247 § 1 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.).


Naruszenie właściwości

Organy podatkowe są z urzędu zobowiązane do zbadania swojej właściwości przed wszczęciem postępowania, a następnie do jej przestrzegania w każdym stadium tego postępowania. Rozróżniamy trzy rodzaje właściwości: rzeczową, czyli kompetencję do rozstrzygania spraw danego typu, miejscową, wyznaczoną obszarem działania danego organu, oraz funkcjonalną, określającą instancyjne upoważnienie organu do działania w danej sprawie.

Nieważność decyzji wystąpi w wyniku naruszenia któregokolwiek rodzaju właściwości.


Rażące naruszenie prawa

Najczęściej powoływaną przez strony przesłanką wzruszenia decyzji w omawianym trybie jest rażące naruszenie prawa. Tak przynajmniej wynika z bogatego orzecznictwa sądów administracyjnych. Inaczej rzecz ujmując: rażące naruszenie prawa to oczywista sprzeczność między treścią przepisu a rozstrzygnięciem zawartym w decyzji. Niestety, ustawa nie definiuje tego pojęcia, co skłania podatników, do przypisywania tej cechy rozmaitym uchybieniom organu podatkowego oraz obejmowania tym określeniem dokonanej przez organ oceny stanu faktycznego.

Tymczasem "rażące naruszenie prawa" odnosi się wyłącznie do błędów tkwiących w samym rozstrzygnięciu merytorycznym. Co do zasady, nie obejmuje naruszeń prawa dokonanych w trakcie postępowania. Organ nie może też rażąco naruszyć prawa dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ewentualne przekroczenie granic prawa do swobodnej oceny dowodów mogłoby stanowić inną przesłankę do stwierdzenia nieważności decyzji (por. wyrok NSA z dnia 19 maja 2005 r., sygn. akt FSK 1721/04).

Kolejną przesłanką do odrzucenia decyzji jest wydanie decyzji bez podstawy prawnej. Oznacza to, że w obowiązującym systemie prawnym nie istnieje norma umożliwiająca rozstrzygnięcie danej sprawy w drodze decyzji. Przesłanki tej nie należy utożsamiać z podaniem niewłaściwej podstawy prawnej lub jej całkowitym pominięciem.


Pozostałe przesłanki

Nieważna jest decyzja podatkowa, która ponownie rozstrzyga sprawę już raz rozstrzygniętą inną decyzją, jeżeli decyzja pierwotna pozostaje w mocy. Przy ocenie tożsamości sprawy trzeba wziąć pod uwagę wszystkie jej elementy, a więc: podmiot, przedmiot, podstawę faktyczną i prawną. Z "tą samą" sprawą mamy do czynienia wówczas, gdy występują w niej te same podmioty, dotyczy tego samego przedmiotu i stanu prawnego oraz niezmiennego stanu faktycznego. Warto dodać, że powtórna decyzja w tej samej sprawie jest dotknięta wadą nieważności niezależnie od tego, czy rozstrzyga ową sprawę tak samo, czy też odmiennie od decyzji pierwotnej.

Zadaniem decyzji podatkowej jest kształtowanie praw i obowiązków strony postępowania, która ma możliwość wpływać na jego przebieg. Dlatego oczywistym jest, że z obrotu prawnego powinno zostać wyeliminowane takie rozstrzygnięcie, które reguluje sytuację podatkową osoby niebędącej stroną.

Decyzja jest niewykonalna, gdy zachodzi faktyczna lub prawna przeszkoda w jej wykonaniu (np. brak adekwatnych środków egzekucyjnych), przy czym nie są brane pod uwagę utrudnienia natury ekonomicznej.

Natomiast przykładem sytuacji powodującej nieważność decyzji z mocy samego prawa jest oparcie rozstrzygnięcia na podstawie aktu normatywnego, co do którego zapadło orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o jego niezgodności z Konstytucją, ustawą lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których Polska jest stroną.

Stwierdzenie nieważności dotyczy też decyzji, której wykonanie łączyłoby się z popełnieniem czynu zagrożonego karą, a więc przestępstwa, wykroczenia lub innego czynu związanego np. z odpowiedzialnością dyscyplinarną.

Należy zwrócić uwagę, że rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji. Organ podatkowy bada istnienie lub nieistnienie ustawowych przesłanek wadliwości decyzji, a także dopuszczalność stwierdzenia nieważności z uwagi na upływ terminów przedawnienia. Może się więc zdarzyć, że organ podatkowy odmówi stwierdzenia nieważności decyzji, pomimo istnienia wad, jeżeli ustali, że wydanie nowej decyzji w danej sprawie nie mogłoby nastąpić z powodu upływu terminu przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego lub terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Organ podatkowy stwierdza nieważność decyzji ostatecznej, która:

  • została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości,
     
  • została wydana bez podstawy prawnej,
     
  • została wydana z rażącym naruszeniem prawa,
     
  • dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
     
  • została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie,
     
  • była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,
     
  • zawiera wadę powodującą jej nieważność na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa,
     
  • w razie wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.