Korekta VAT w związku ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdu samochodowego

Przepisy ustawy o VAT zawierają regulacje dotyczące systemu korekt w sytuacji, gdy podatnik zmieni zasady wykorzystywania pojazdu samochodowego. Korekta taka jest obowiązkowa, gdy samochód początkowo był wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, a po zmianie będzie wykorzystywany także do celów innych niż ta działalność. Natomiast podatnik może "odzyskać" część VAT nieodliczonego od zakupu pojazdu w sytuacji, gdy samochód najpierw był wykorzystywany do celów mieszanych, a po zmianie będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.

Odliczenie VAT

Zgodnie z podstawową zasadą, podatnik VAT wykorzystujący do działalności samochód ma prawo do odliczenia 50% kwoty podatku VAT wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z tym pojazdem. Przy czym ustawodawca do niektórych pojazdów zawiesił do dnia 30 czerwca 2015 r. prawo do odliczenia VAT od zakupu paliwa. Dotyczy to samochodów wskazanych w art. 12 ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (np. samochody osobowe).

Ograniczenia w odliczaniu VAT nie mają jednak zastosowania w przypadku, gdy pojazdy samochodowe są m.in. wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Za takie uważa się pojazdy, w sytuacji gdy:

1) sposób ich wykorzystywania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dodatkowo podatnik jest zobowiązany do złożenia informacji VAT-26) lub

2) ich konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Do tych ostatnich należą pojazdy wymienione w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT.

Kiedy korekta VAT?

Jeżeli w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania, w przypadku pojazdu samochodowego:

1) o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a), tj. wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, nastąpi zmiana na wykorzystywanie go do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż ta działalność, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy jego nabyciu, imporcie lub wytworzeniu,

2) w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1 (tj. 50% kwoty VAT), nastąpi zmiana na wykorzystywanie go wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy jego nabyciu, imporcie lub wytworzeniu (zasadę tę stosuje odpowiednio również, gdy nie złożono w terminie informacji VAT-26).

W przypadku gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty.

Na potrzeby omawianej korekty uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (przykład 1).

Jeżeli podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty powinna także uwzględniać proporcję określoną w art. 90, zastosowaną przy odliczeniu.

Przy czym należy podkreślić, że pojazdy samochodowe o wartości początkowej (wartość tę ustala się zgodnie z przepisami o podatku dochodowym) do 15.000 zł podlegają 12-miesięcznej korekcie.

Samochody zakupione przed 1 kwietnia 2014 r.

Przepis art. 90b ustawy o VAT ma zastosowanie także do samochodów nabytych przed dniem 1 kwietnia 2014 r. tylko w sytuacji określonej w art. 11 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw. Z analizy treści tego przepisu wynika, że art. 90b ustawy o VAT stosuje się do sprzedaży samochodów zakupionych przed 1 kwietnia 2014 r., przy nabyciu których kwotę podatku naliczonego stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika, nie więcej jednak niż odpowiednio 5.000 zł lub 6.000 zł.

Korekta w trybie art. 90b ustawy o VAT jest dokonywana, jeżeli sprzedaż tych samochodów następuje w ciągu 60 miesięcy (lub 12 miesięcy), licząc od miesiąca zakupu pojazdu. W takim przypadku podatnik ma prawo (a nie obowiązek) skorygować VAT naliczony - jest to korekta in plus, czyli zwiększająca VAT naliczony i jest ona dokonywana za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż pojazdu, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (przykład 2).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)

Ustawa z dnia 7.02.2014 r. o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 312)