Jak sprawdzić status podmiotu przed zastosowaniem odwrotnego obciążenia?

Nowelizacja ustawy o VAT, jaka weszła w życie z dniem 1 lipca 2015 r. zmodyfikowała brzmienie załącznika nr 11 do ustawy o VAT, zawierającego katalog towarów, wobec których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia w rozliczeniach podatku VAT.

Odwrotnym obciążeniem zostały objęte m.in. następujące towary:

• z kategorii stali, zaklasyfikowane do PKWiU 24.33.20.0 "Arkusze żeberkowane ze stali niestopowej",
   
• złoto w postaci surowca lub półproduktu (o próbie 325 tysięcznych lub większej) oraz złoto inwestycyjne w sytuacji gdy podatnik skorzystał z opcji opodatkowania,
   
• telefony komórkowe, w tym smartfony, komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy, itd. oraz konsole do gier wideo,
   
• nieobrobione plastycznie metale nieżelazne: aluminium, ołów, cynk, cyna, nikiel.

W odniesieniu do niektórych transakcji mechanizm odwrotnego obciążenia stosuje się po przekroczeniu ustalonego progu kwotowego (jeżeli łączna wartość towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji bez podatku przekroczy kwotę 20.000 zł). Zasada ta dotyczy transakcji, których przedmiotem są notebooki, tablety, smartfony i konsole do gier (tzw. elektronika).

Zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia w stosunku do dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT ma miejsce jedynie w następujących sytuacjach:

• dostawca tych towarów nie korzysta ze zwolnienia z VAT ze względu na wartość sprzedaży (zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT),
   
• nabywca ww. towarów jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,
   
• dostawa towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT nie jest objęta zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122 ustawy (zwolnienie dla towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT oraz dla dostaw złota inwestycyjnego).

Uwaga

Mechanizm odwrotnego obciążenia stosowany jest tylko w sytuacji, gdy nabywcą tych towarów jest podatnik VAT czynny.

Dostawca, który będzie dokonywał transakcji towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, aby uniknąć problemów z właściwym ich opodatkowaniem, powinien w każdym przypadku sprawdzić status podatkowy swojego kontrahenta. Może tego dokonać na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (https://pfr.mf.gov.pl), gdzie znajduje się baza on-line pod nazwą "Sprawdź status podmiotu w VAT". Za pomocą tej bazy dostawca ma możliwość sprawdzenia i potwierdzenia, czy nabywca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Ujednolicone przepisy prawne dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl

W przypadku gdy podatnik zrealizował transakcję na zasadach ogólnych uznając, że nabywca nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT, natomiast po jej dokonaniu nabywca zgłosił, że działał w odniesieniu do tej transakcji w charakterze podatnika, sprzedawca powinien zweryfikować status podatkowy nabywcy, a następnie – jeżeli okaże się, że jest on czynnym podatnikiem VAT – powinien skorygować rozliczenie takiej transakcji i zwrócić nabywcy uiszczony podatek VAT.

Na zakończenie warto wskazać informację zawartą w broszurze przygotowanej przez Ministerstwo Finansów pt.: "Zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia VAT", obowiązująca od 1 lipca 2015 r., w której wyjaśniono: "(...) Weryfikacje statusu podatkowego nabywcy ułatwi dokonującemu dostawy baza on-line podatników VAT czynnych, którą udostępniono na Portalu Podatkowym (www.portalpodatkowy.mf.gov.pl). Usługa ta ma być z założenia dostępna on-line zarówno w części ogólnej systemu, jak i przyszłościowo dla zalogowanych użytkowników. Ustalenie, czy dany podmiot jest podatnikiem będzie możliwe po podaniu właściwego identyfikatora NIP, przy czym NIP podawany przez użytkownika będzie poddany sprawdzeniu pod kątem poprawności cyfry kontrolnej oraz jego statusu. (...)"