VAT od samochodów używanych w działalności gospodarczej

W prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystuję samochód ciężarowy Polonez Truck. Posiadam zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojazdów potwierdzające badanie techniczne przeprowadzone na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów. "Nowe" badanie techniczne zrobiłem dopiero w dniu 14 października 2014 r. Urząd skarbowy zakwestionował prawo do odliczenia VAT od paliwa do ww. samochodu w okresie od 1 lipca 2014 r. do dnia 14 października 2014 r. Czy prawidłowo? Czy mam dokonać korekty deklaracji VAT-7?

Samochód, o którym mowa w pytaniu, to pojazd samochodowy mający jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (tzw. pick-up). Dla tego typu samochodu do pełnego odliczenia VAT w oparciu o przepisy obowiązujące od 1 kwietnia 2014 r. konieczne było przeprowadzenie "nowego" dodatkowego badania technicznego w terminie do dnia 30 czerwca 2014 r.

Wprawdzie przepisy ustawy o VAT nie przewidują żadnych sankcji w razie nieprzeprowadzenia tego badania w ww. terminie, niemniej jednak – jak wynika z odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z 18 września 2014 r. na interpelację poselską nr 28072 – niewykonanie dodatkowego badania technicznego przed dniem 1 lipca 2014 r. powoduje, że już od dnia 1 kwietnia 2014 r. dany pojazd nie mieści się w katalogu pojazdów wymienionych w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT uprawniających do pełnego odliczenia VAT. Powyższe zaś oznacza, że od dnia 1 kwietnia 2014 r. w stosunku do takiego pojazdu znajdują zastosowanie zasady ogólne. Dopiero w momencie uzyskania zaświadczenia potwierdzającego spełnienie wymagań wskazanych w ustawie oraz dokonania odpowiedniej adnotacji w tym zakresie w dowodzie rejestracyjnym, taki pojazd jest uznawany ze względu na swoją konstrukcję za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, w stosunku do którego przysługuje 100% odliczenie podatku naliczonego.

Odnosząc powyższe wyjaśnienie MF do stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu należałoby stwierdzić, że już od dnia 1 kwietnia 2014 r. Czytelnikowi nie przysługiwało prawo do pełnego odliczenia VAT z tytułu zakupu paliwa do samochodu Polonez Truck. W konsekwencji Czytelnik powinien dokonać stosownej korekty deklaracji VAT-7 za okres od kwietnia 2014 r. do października 2014 r.

Wydaje się, że zaświadczenie wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów o spełnieniu ustawowych wymagań jest jedynie potwierdzeniem stanu faktycznego co do kwalifikacji danego pojazdu i jego nieuzyskanie w terminie do końca czerwca 2014 r. nie powinno pozbawiać podatnika prawa do 100% odliczenia VAT. Niemniej jednak z uwagi na ww. stanowisko Ministra Finansów zaprezentowane w piśmie z dnia 18 września 2014 r., które jest uwzględniane przez organy podatkowe, podatnikom pozostaje jedynie możliwość zaskarżenia decyzji podatkowych/interpretacji indywidualnych do sądu administracyjnego.

Firma dokonała wewnątrzwspólnotowego nabycia z Francji samochodu ciężarowego Fiat Ducato. Francuski kontrahent wystawił fakturę w dniu 29 września 2014 r., a samochód został dostarczony do firmy w październiku 2014 r. Dodatkowe badanie techniczne pojazdu przeprowadzono w listopadzie 2014 r. i potwierdzono zaświadczeniem VAT-1a. Urząd miejski w listopadzie 2014 r. wydał pozwolenie czasowe dla ww. pojazdu, odmawiając wpisu VAT-1a (twierdząc, że wpisu tego można dokonać tylko w stałym dowodzie rejestracyjnym wydanym w grudniu 2014 r.). Samochód ten jest środkiem trwałym wykorzystywanym wyłącznie do działalności gospodarczej. Firma nie złożyła informacji VAT-26 dla nabytego pojazdu. Czy w październiku 2014 r. nabywcy przysługiwało prawo do 100% odliczenia VAT?

Odpowiadając na pytanie należy przede wszystkim zauważyć, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT) pod warunkiem, że podatnik:

a) otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy,

b) uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.

Obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów – w myśl art. 20 ust. 5 ustawy o VAT – powstaje zaś z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.

W piśmie sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z 18 września 2014 r., stanowiącego odpowiedź na interpelację poselską nr 28072, wskazano że w stosunku do samochodów nabytych po dniu 31 marca 2014 r. dodatkowe badanie techniczne powinno zostać przeprowadzone niezwłocznie po zakupie pojazdu. W przypadku niewykonania tego badania do czasu złożenia deklaracji podatkowej zastosowanie znajdują zasady ogólne. Oznacza to, że od wydatków związanych z takim pojazdem będzie przysługiwało pełne lub ograniczone prawo do odliczenia w zależności od spełnienia warunków określonych w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT (prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu i złożenia informacji VAT-26). Jeżeli zaś podatnik zastosuje ograniczenie w odliczaniu podatku, to w momencie uzyskania zaświadczenia potwierdzającego spełnienie wymagań wskazanych w ustawie oraz dokonania odpowiedniej adnotacji w tym zakresie w dowodzie rejestracyjnym przyjmuje się, że następuje zmiana wykorzystywania takiego pojazdu i podatnik ma prawo do podwyższenia kwoty podatku naliczonego (z tytułu nabycia) poprzez zastosowanie korekty w oparciu o art. 90b ustawy o VAT. Przy czym wysokość dokonanej korekty podatku uzależniona będzie od momentu uzyskania zaświadczenia o przeprowadzeniu dodatkowego badania technicznego oraz dokonania odpowiedniej adnotacji w tym zakresie w dowodzie rejestracyjnym.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu wynika, że francuski kontrahent (czyli podatnik podatku od wartości dodanej) wystawił na rzecz polskiej firmy fakturę dokumentującą dostawę samochodu Fiat Ducato w dniu 29 września 2014 r., a więc po stronie polskiego podatnika obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia powstał we wrześniu 2014 r. (wtedy też powstało prawo do odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie). W konsekwencji Czytelnik powinien przeprowadzić dodatkowe badanie techniczne ww. pojazdu najpóźniej do czasu złożenia deklaracji VAT-7 za wrzesień 2014 r. (a więc najpóźniej do dnia 27 października 2014 r.).

Z uwagi na to, że badanie to zostało przeprowadzone w listopadzie 2014 r., a uzyskanie stosownej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym nastąpiło dopiero w grudniu 2014 r. (a zatem warunki z art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT łącznie zostały spełnione w grudniu 2014 r.), to należy przyjąć, że w grudniu 2014 r. nastąpiła zmiana wykorzystania tego pojazdu z "mieszanego" na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej. Tym samym Czytelnik nie miał prawa do pełnego odliczenia VAT z tytułu nabycia samochodu od września 2014 r. do listopada 2014 r. Czytelnik będzie mógł dokonać korekty podatku naliczonego z tytułu nabycia ww. pojazdu w trybie art. 90b ust. 1 lub ust. 6 (w zależności od wartości początkowej samochodu) w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana wykorzystywania ww. pojazdu (czyli za grudzień 2014 r.), w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Firma użytkuje samochód zakupiony w 2012 r., dla którego posiada zaświadczenie o przeprowadzonym przez okręgową stację kontroli pojazdów w 2012 r. dodatkowym badaniu technicznym. Nie przeprowadzono dodatkowego badania technicznego w 2014 r. W zaświadczeniu z 2012 r. stwierdzono, że ww. samochód to pojazd samochodowy mający jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowany na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy van. W dowodzie rejestracyjnym tego pojazdu jest adnotacja: "rodzaj pojazdu: samochód ciężarowy" i wbita pieczątka "VAT-1". Czy można odliczać VAT od tego samochodu w pełnej wysokości?

Z uwagi na to, że użytkowany przez Czytelnika samochód, jest pojazdem o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, nie było konieczności przeprowadzenia w 2014 r. "nowego" dodatkowego badania technicznego tego pojazdu, aby móc w pełnej wysokości odliczać VAT z tytułu wydatków do ww. samochodu.

Jeśli zaś chodzi o dokonanie w dowodzie rejestracyjnym pojazdu "odpowiedniej" adnotacji o spełnieniu wymagań ustawowych, należy zauważyć, że przepisy ustawy o VAT nie precyzują, jakiej treści ma to być adnotacja. Warto zauważyć, że w § 11 ust. 2 pkt 30 lit. w) załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2014 r. poz. 1727) postanowiono, że wystawiając dowód rejestracyjny rubrykę: "ADNOTACJE URZĘDOWE" – uzupełnia się o następujące skróty odpowiadające treści adnotacji: "VAT -..." – wpisując właściwy pkt od 1 do 4 – dotyczy pojazdów spełniających wymagania określone odpowiednio w art. 86a ust. 2 pkt 1–4 ustawy o VAT, zaś w rubryce "RODZAJ POJAZDU" – wpisuje się rodzaj pojazdu zgodnie z klasyfikacją (§ 11 ust. 2 pkt 23 załącznika nr 1 do ww. rozporządzenia). Dodać należy, że w piśmie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 31 marca 2014 r., nr DTD-III-075-10/14, stanowiącego "Informację w sprawie nowej podstawy prawnej dla adnotacji "VAT", "PIT", "CIT" w dowodzie rejestracyjnym i w zaświadczeniu o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu", stwierdzono, że od dnia 1 kwietnia 2014 r. organ rejestrujący będzie dokonywał adnotacji: "VAT – …" dla pojazdów spełniających wymagania określone odpowiednio w art. 86a ust. 9 pkt 1 i pkt 2 ustawy o VAT – wpisując właściwy pkt 1 albo pkt 2; pkt 1 będzie dotyczył pojazdów samochodowych zarówno wskazanych w lit. a), jak w lit. b) tego przepisu.

Wobec powyższego, zdaniem redakcji, adnotacja zawarta w dowodzie rejestracyjnym pojazdu należącego do Czytelnika jest prawidłowa i nie powinna być kwestionowana przez organy podatkowe.