Do pełnego odliczenia VAT z tytułu wydatków związanych z eksploatacją pojazdów samochodowych (których konstrukcja nie pozwala na 100% odliczenie podatku naliczonego) uprawnia przede wszystkim sposób wykorzystania pojazdów (określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania) wykluczający ich użycie do celów prywatnych (art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT). Ponadto wykluczenie użytku prywatnego tych pojazdów musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika ewidencją przebiegu pojazdu.
Trzeba podkreślić, że fakt wykorzystywania samochodów wyłącznie w działalności gospodarczej jest rozpatrywany w kategoriach obiektywnych. Wystarczy bowiem potencjalna możliwość nawet tylko jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd ten służy użytkowi mieszanemu, a tym samym podatnikowi przysługuje 50% ograniczenie w odliczeniu VAT (vide: broszura informacyjna zamieszczona na stronie internetowej MF www.finanse.mf.gov.pl pt. "Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi").
Przepisy ustawy o VAT nie określają, w jaki sposób podatnik ma zapewnić w swojej firmie wyeliminowanie użytku prywatnego posiadanych samochodów. W ww. broszurze Ministerstwo Finansów stwierdziło, że podatnik: "(…) Przykładowo może tego dokonać za pomocą wprowadzonych regulaminów, umów, zarządzeń wraz z podjęciem dodatkowych działań zabezpieczających ich wykonanie. Działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności przedsiębiorstwa i sposobu używania dla jego celów pojazdów. Określone przez podatnika zasady używania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku tych pojazdów np. przez pracowników (przykładowo celem dojazdu do swojego miejsca zamieszkania) (…)".
Dalej Ministerstwo Finansów, wskazując na konkretne okoliczności potwierdzające obiektywnie brak możliwości użytkowania prywatnego samochodu, podało że taką okolicznością może być nadzór nad używaniem pojazdów w trakcie wykonywania obowiązków służbowych za pomocą GPS. Za taką okoliczność również uznano obowiązek zostawiania po godzinach pracy na parkingach przedsiębiorstwa pojazdów używanych przez pracowników, bez możliwości ich pobrania poza tymi godzinami, w tym na weekendy.
Jednocześnie stwierdzono, że nie można obiektywnie uznać wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej w sytuacji, gdy zostaną wprawdzie ustalone w przedsiębiorstwie podatnika zasady używania pojazdów, ale nie będą istniały żadne zabezpieczenia gwarantujące ich przestrzeganie (przykładowo, będzie istniał zakaz używania przez pracowników pojazdów do celów prywatnych, jednakże nikt nie będzie weryfikował, czy zakaz ten jest respektowany).
Od momentu wejścia w życie nowych przepisów upłynęło już parę miesięcy, a więc pojawiły się pierwsze interpretacje podatkowe, w których organy podatkowe odnoszą się do kwestii związanej ze sposobem wykorzystywania pojazdów wykluczającym ich użycie do celów prywatnych.
I tak Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 24 czerwca 2014 r., nr IPPP1/443-351/14-4/ISZ stwierdził, że z uwagi na fakt, iż istnieje możliwość wykorzystania samochodu przez osobę uprawnioną (w szczególności pracownika), w celu dojazdu do miejsca zamieszkania, tj. samochód jest parkowany w miejscu zamieszkania tej osoby, nie zostanie wypełniony aspekt obiektywny dotyczący niezaistnienia potencjalnych możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych. Nie można więc obiektywnie stwierdzić, że ww. samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, gdyż możliwe jest jego użycie do celów prywatnych podatnika, np. w czasie wolnym od wykonywania zadań służbowych do celów prywatnych osób uprawnionych, pracowników (np. dojazd do miejsca zamieszkania, "załatwianie spraw prywatnych", prywatne użycie w weekend i w czasie wolnym od obowiązków służbowych).
Podobnej treści interpretację Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał w dniu 24 czerwca 2014 r., nr IPPP1/443-304/14-4/ISZ dla podatnika prowadzącego działalność gospodarczą przez 7 dni w tygodniu, którego siedziba znajduje się w miejscu jego zamieszkania. Miejsce zamieszkania stanowi jednocześnie miejsce parkowania samochodu należącego do podatnika, a podatnik zatrudnia jednego pracownika. Zdaniem organu opisany sposób użytkowania samochodu (m.in. poprzez parkowanie w miejscu zamieszkania, a więc jego bezpośrednią dostępność) umożliwia jego użycie np. w czasie wolnym od prowadzonej działalności, do celów prywatnych. Zapewnienie podatnika, że nie będzie użytkował samochodu do celów prywatnych oraz podpisanie przez jego pracownika oświadczenia, że nie ma on prawa do użytkowania samochodu nie jest równoznaczne ze stworzeniem stosownych procedur użytkowania tego pojazdu, które wykluczają jego potencjalne użycie do celów prywatnych zarówno przez osobę zatrudnioną, jak i przez samego podatnika.
Spółka posiada kilka samochodów dostawczych, którymi przedstawiciele handlowi rozwożą towar po całym województwie. Trasy przejazdu są tak ułożone, że niecelowe byłoby odstawianie tych pojazdów do siedziby firmy. Pracownicy więc na noc parkują je w swoim miejscu zamieszkania. Samochody te wyposażone są w system GPS, a w umowach dotyczących powierzenia samochodów pracownicy zobowiązują się do ich wykorzystywania tylko do celów służbowych. Czy w tej sytuacji ma miejsce wykorzystywanie ww. samochodów do celów prywatnych, co skutkowałoby ograniczeniem odliczenia VAT od paliwa do tych samochodów?
Aby udzielić odpowiedzi na pytanie Czytelnika należy na wstępie założyć, że samochody, o których mowa w pytaniu, nie są samochodami wymienionymi w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o VAT (w stosunku do nich bowiem przysługuje 100% odliczenie VAT z uwagi na konstrukcję tych pojazdów wykluczającą ich użycie do celów prywatnych lub powodującą, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne, a nie ze względu na sposób ich wykorzystania).
Dodatkowo należy założyć, że nie są to samochody, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy nowelizującej z dnia 7 lutego 2014 r. (tj. samochody o określonej dopuszczalnej ładowności uzależnionej od liczby miejsc/siedzeń łącznie z miejscem dla kierowcy), gdyż do końca czerwca 2015 r. w ogóle nie przysługuje podatnikowi prawo do odliczenia VAT od zakupu paliwa wykorzystywanego do napędu tych samochodów.
W sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnik poprzez zainstalowanie w samochodach użytkowanych przez przedstawicieli handlowych systemu GPS oraz zobowiązanie pracowników w zawartych umowach do wykorzystania samochodów jedynie do celów związanych z działalnością gospodarczą spółki, podjął działania mające na celu wyeliminowanie użytku prywatnego tych samochodów. Z tym, że samochody te są parkowane w miejscu zamieszkania handlowców, a zatem istnieje potencjalna możliwość wykorzystania ich poza obowiązkami służbowymi wykonywanymi przez pracowników w spółce, dla celów prywatnych (np. podczas weekendu).
A w takim przypadku organy podatkowe konsekwentnie zajmują rygorystyczne stanowisko, że nie jest możliwe obiektywne zagwarantowanie przez podatnika wykluczenia użytku prywatnego. Niemniej jednak wydaje się, że zainstalowany w tych samochodach system GPS dający możliwość sprawdzenia dokładnej trasy przejazdu samochodu i jego ewentualnego wykorzystania do innych celów niż prowadzona przez spółkę działalność gospodarcza pozwalałby – zdaniem redakcji – na wyłączenie użytku tego samochodu do celów osobistych pracowników.
Jednakże z uwagi na brak w przepisach ustawy o VAT jednoznacznych kryteriów w tym zakresie, a także wskazaną przez Czytelnika potencjalną możliwość wykorzystania ww. pojazdów do prywatnego użytku handlowców, warto rozważyć wystąpienie do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego, aby w ten sposób ograniczyć ryzyko związane z nieuprawnionym odliczaniem VAT w pełnej wysokości. Wskazany przez Czytelnika sposób użytkowania ww. samochodów może być bowiem uznany przez organy podatkowe za nierównoznaczny ze stworzeniem stosownych procedur wykluczających ich użycie do celów prywatnych.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
