Spółka wynajmuje mieszkania oraz pokoje hotelowe dla swoich pracowników na terytorium Belgii od osób fizycznych oraz przedsiębiorców. Część wynajmowanych mieszkań spółka odstępuje swoim kontrahentom na potrzeby prowadzonej przez nich działalności, wystawiając im fakturę. Jaką stawkę VAT należy stosować w przypadku refakturowania wynajmu nieruchomości poza granicami kraju i czy należy wykazywać je w poz. 11 deklaracji VAT-7?
W myśl art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik działając we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Czynność tę uznaje się więc za świadczenie usług, które podlega opodatkowaniu VAT. Takie "przerzucanie kosztów" jest często spotykane w obrocie gospodarczym.
W praktyce przyjmuje się, że refaktura jest fakturą wystawioną przez podmiot pośredniczący pomiędzy właściwym usługodawcą, a rzeczywistym nabywcą tej usługi. W rezultacie ostateczne obciążenie spoczywa nie na pierwotnym nabywcy usługi, lecz na jej rzeczywistym konsumencie. Jest to więc pewnego rodzaju odsprzedaż usług, w sytuacji gdy jeden z podmiotów nabywa daną usługę i następnie ją sprzedaje, przy czym sprzedawca nie jest bezpośrednim usługodawcą.
Problem przy refakturowaniu w obrocie z zagranicą polega na tym, że zmianie może ulec miejsce świadczenia usługi i wówczas stawka podatku VAT zastosowana przy refakturowaniu będzie inna niż na fakturze pierwotnej, ewentualnie podatek VAT może nie wystąpić w ogóle.
Usługi, które świadczone są na rzecz podatników – opodatkowane są zasadniczo w miejscu, gdzie usługobiorca ma swoją siedzibę (art. 28b ust. 1 ustawy o VAT).
Jednym z wyjątków są usługi związane z nieruchomościami, które opodatkowane są w miejscu położenia nieruchomości (art. 28e). Ważne jest to, że regulacje te dotyczą zarówno usług świadczonych dla podatników, jak i ostatecznych konsumentów (podmiotów niebędących podatnikami).
Art. 28e dość szczegółowo określa pojęcie usług związanych z nieruchomościami. Wskazane jest wprost, że do usług tych zaliczamy usługi świadczone przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usługi zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowanie i używanie nieruchomości. Ponadto do ww. katalogu usług zaliczamy również usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego.
W związku z tym, że wynajmowana nieruchomość położona jest w Belgii, pierwotnie fakturowana usługa wynajmu, jak i ta refakturowana, podlega opodatkowaniu poza terytorium kraju. W takiej sytuacji polska firma, która dokonuje refakturowania usługi wynajmu, musi wystawić fakturę z adnotacją "odwrotne obciążenie".
Zasadniczo, faktury wystawiane dla kontrahentów zagranicznych muszą zawierać takie same dane, co faktury wystawiane w obrocie krajowym. W przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi, faktura powinna zawierać wyrazy "odwrotne obciążenie" (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy).
W przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. a) ustawy (tj. transakcji opodatkowanych w innym kraju Unii, od których VAT rozlicza nabywca), faktura może nie zawierać kwot wszelkich rabatów, stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto i kwoty podatku od tej sumy (art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy).
Usługi niepodlegające opodatkowaniu zasadniczo ujmowane są w deklaracji podatkowej. Zgodnie z pkt 3 objaśnień do części C deklaracji VAT, w poz. 11 wykazuje się dostawę towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju, w stosunku do których przysługuje podatnikowi:
1) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, lub
2) prawo do zwrotu kwoty podatku naliczonego, o którym mowa w art. 87 ust. 5 ustawy.
W pozycji tej nie uwzględnia się wartości dostaw towarów i świadczonych usług dokonywanych w ramach działalności gospodarczej zarejestrowanej poza terytorium kraju.
Pierwszą grupą czynności, którą wykazuje się w poz. 11 deklaracji, są te, w stosunku do których podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT przyznaje podatnikom prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dokonanych przez podatnika dostaw towarów lub wykonanych usług poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te zostały wykonane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Z powyższego wynika, że podstawowym warunkiem odliczenia VAT w stosunku do usług niepodlegających opodatkowaniu w Polsce jest, aby dana transakcja, gdyby została wykonana na terytorium Polski, dawała prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zatem transakcja ta powinna dotyczyć czynności opodatkowanej według właściwej stawki (w tym według stawki 0%).
Jak wspomniano wcześniej, w poz. 11 deklaracji ujmowane są również te czynności, których miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju, ale w stosunku do nich podatnikowi przysługuje prawo do zwrotu kwoty podatku naliczonego.
Regulacje w tym zakresie zawarte są w art. 87 ust. 5 ustawy o VAT. Przepis ten umożliwia podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej na terytorium kraju otrzymanie zwrotu kwoty podatku naliczonego, o której mowa we wspomnianym wyżej art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, ale tylko na ich umotywowany wniosek.
Podsumowując, w pozycji 11 nie wykazuje się zatem:
Jak wynika jednak z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT, usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe są zwolnione z VAT. Natomiast usługi związane z zakwaterowaniem sklasyfikowane w PKWiU 55 mogą korzystać ze stawki VAT 8% (art. 41 ust. 2 ustawy w związku z poz. 163 załącznika nr 3).
Wynajem lokalu na rzecz firm, które wysyłają swoich pracowników na kilkudniowe delegacje nie jest dokonywany z przeznaczeniem na potrzeby mieszkaniowe tych osób. W rezultacie, usługa wynajmu będzie spełniać przesłankę dotyczącą charakteru wynajętego lokalu (lokal mieszkalny), natomiast lokal nie będzie przeznaczony na cele mieszkaniowe. W konsekwencji powyższego usługa będzie wynajmem lokalu mieszkalnego na cele działalności gospodarczej najemcy.
Nie będzie zatem możliwości uznania prawa do zwolnienia od podatku przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy. Usługi tego typu, gdyby świadczone były na terytorium naszego kraju, należałoby opodatkować według stawki VAT 8%, która przysługuje usługom związanym z zakwaterowaniem (sklasyfikowanym w PKWiU 55) wymienionym w poz. 163 załącznika nr 3 do ustawy, na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT. Do usług wymienionych w PKWiU 55 zaliczamy m.in. usługi w zakresie noclegów i usługi towarzyszące świadczone przez hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe a także usługi obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania. Ponadto, jak wynika z wyjaśnień dostępnych na stronie Głównego Urzędu Statystycznego w zakładce "Klasyfikacje" (www.stat.gov.pl/Klasyfikacje), grupowanie to obejmuje m.in. usługi krótkotrwałego zakwaterowania świadczone w pensjonatach i domach prywatnych, których celem nie jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych, ale potrzeb związanych z pobytem np. w celach turystycznych, biznesowych itp.
W związku z powyższym, refakturowane usługi wynajmu mieszkań i pokoi hotelowych znajdujących się na terytorium Belgii o których mowa w pytaniu Czytelnika, powinny być wykazane w deklaracji podatkowej VAT-7 w poz. 11.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
