Jak już wielokrotnie informowaliśmy na łamach naszego czasopisma, od 1 stycznia 2014 r. zmieniły się nieco zasady ustalania obowiązku podatkowego w VAT. Przede wszystkim nie obowiązuje już zasada, że termin powstania obowiązku podatkowego zależy od daty wystawienia faktury (z nielicznymi tylko wyjątkami). Poza tym, w porównaniu z regulacjami obowiązującymi do 31 grudnia 2013 r., mniej jest przypadków, gdy obowiązek ten ustala się według zasad szczególnych.
WAŻNE: Od 1 stycznia 2014 r. obowiązuje zasada, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli jednak przed ww. terminem podatnik otrzyma całość lub część zapłaty (przedpłatę, zaliczkę, itp.), obowiązek podatkowy od otrzymanej kwoty powstaje z chwilą jej otrzymania.
Czynności, dla których w 2013 r. obowiązek podatkowy ustalało się według zasad szczególnych, a w 2014 r. stosuje się zasady ogólne:
rodzaj czynności | termin powstania obowiązku podatkowego - do 31 grudnia 2013 r. | termin powstania obowiązku podatkowego - od 1 stycznia 2014 r. | ||||
usługi transportowe | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi |
|
||||
dostawa wysyłkowa za zaliczeniem pocztowym | z chwilą otrzymania zapłaty | |||||
dostawa lokalu, budynku | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wydania lokalu/budynku | |||||
sprzedaż praw i udzielanie licencji | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze | |||||
oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu | |||||
usługi turystyki opodatkowane na zasadzie marży | z chwilą ustalenia marży, nie później jednak niż 15. dnia od dnia wykonania usługi | |||||
usługi komunikacji miejskiej | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z dniem wystawienia faktury | |||||
dostawa towarów za pośrednictwem automatów | z chwilą wyjęcia pieniędzy lub żetonów z automatów, nie później jednak niż w ostatnim dniu miesiąca | |||||
sprzedaż żetonów, kart telefonicznych lub innych jednostek uprawniających do korzystania z usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłaconym (gdy usługa jest realizowana przy użyciu odpowiednio żetonów, kart lub innych jednostek) | z chwilą sprzedaży żetonów, kart telefonicznych lub innych jednostek uprawniających do korzystania z usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłaconym |
Czynności, dla których w 2014 r. obowiązek podatkowy zależy od daty wystawienia faktury
Czynności, dla których obecnie generalnie data wystawienia faktury wyznacza moment powstania obowiązku podatkowego, zostały wymienione w dwóch przepisach, a mianowicie w art. 19a ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT i w pkt 4 tego przepisu. Co istotne - tylko w pierwszym z tych przepisów jest odwołanie do art. 106b ust. 1 ustawy o VAT, co oznacza, że regulacje w nim zawarte mają zastosowanie tylko wówczas, gdy istnieje obowiązek wystawienia faktury. Dotyczy to zatem głównie faktur wystawianych dla innych podatników lub osób prawnych niebędących podatnikami. Natomiast w przypadku transakcji dokonywanych dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, obowiązek podatkowy należy ustalać według zasady ogólnej. Powstaje on zatem z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, a jeżeli wcześniej otrzymano całość lub część zapłaty - z chwilą jej otrzymania (w tej części).
Czynności, dla których obowiązek podatkowy ustala się według ww. zasad, przedstawiono w formie tabeli. Ponieważ w tym artykule porównujemy stan prawny obowiązujący w 2013 r. i w 2014 r., dla uproszczenia założono, że faktura wystawiana jest dla innego przedsiębiorcy i transakcje są wykonywane między kontrahentami polskimi (pominięto import usług).
rodzaj czynności o VAT) |
termin powstania obowiązku podatkowego - do 31 grudnia 2013 r. |
termin powstania obowiązku podatkowego - od 1 stycznia 2014 r. | |||||||
usługi budowlane i budowlano-montażowe | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi |
|
|||||||
dostawa:
|
|
||||||||
drukowanie:
|
z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 90. dnia, licząc od dnia wykonania czynności |
Z kolei w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT wymieniono czynności, dla których obowiązek podatkowy uzależniony jest głównie od daty wystawienia faktury, bez względu na to, kto jest nabywcą towaru lub usługi (podatnik, czy np. osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej). Trzeba oczywiście nadal pamiętać o zasadzie, że dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wystawienie faktury jest obowiązkowe tylko na żądanie nabywcy (patrz - art. 106b ust. 3 ustawy o VAT). W tabeli pominięto import usług.
rodzaj czynności (art. 19a ust. 5 pkt 4art. 19a ust. 5 pkt 4T) |
termin powstania obowiązku podatkowego do 31 grudnia 2013 r. | termin powstania obowiązku podatkowego od 1 stycznia 2014 r. | ||||
dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, świadczenie usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych (za wyjątkiem sprzedaży żetonów, kart telefonicznych, itp.), dostawa wody, odprowadzanie ścieków, itp. | z upływem terminu płatności, jeżeli został on określony we właściwej umowie |
|
||||
usługi najmu, dzierżawy, leasingu, lub usługi o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usługi ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej | z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze | |||||
usługi dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego | zasady ogólne, tj.:
|
Czynności, dla których w 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty
Dla niektórych czynności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty (art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT). Dotyczy to następujących czynności:
a) wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
b) przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
c) dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18 ustawy o VAT,
d) świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b ww. ustawy, stanowiących import usług,
e) świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 (dotyczy: usług ubezpieczeniowych, reasekuracyjnych i pośrednictwa w świadczeniu tych usług, usług udzielania kredytów i pożyczek, gwarancji, itp.).
Również w 2013 r. obowiązek podatkowy od ww. czynności powstawał generalnie z chwilą otrzymania zapłaty. Jedynie w przypadku sprzedaży komisowej otrzymanie zapłaty powodowało powstanie obowiązku podatkowego u komitenta, ale tylko wówczas, gdy zapłatę tę komitent otrzymał nie później niż w ciągu 30. dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta. Natomiast jeżeli zapłatę otrzymał później - obowiązek podatkowy powstawał w ww. 30 dniu od dokonanej dostawy na rzecz finalnego nabywcy.
|