Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej w 2014 r.

Podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej mogą złożyć oświadczenie o wyborze formy opodatkowania lub wniosek o zastosowanie opodatkowania kartą podatkową już na etapie rejestracji działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEIDG). Żądanie przyjęcia wspomnianego oświadczenia lub wniosku, jest integralną częścią wniosku o wpis do ewidencji (CEIDG-1). Przy czym zgłaszając wybór opłacania podatku w formie karty podatkowej, do wniosku CEIDG-1 należy załączyć wniosek o zastosowanie tej formy opodatkowania na formularzu PIT-16.

Jeśli podatnik nie korzysta z tego uprawnienia (a przysługuje ono tylko osobom rejestrującym działalność indywidualną lub w formie spółki cywilnej), może zgłosić wybór formy opodatkowania na zasadach określonych w przepisach podatkowych. W takim przypadku składa oświadczenie/wniosek o zastosowanie określonej formy opodatkowania naczelnikowi urzędu skarbowego.

Takie oświadczenie/wniosek należy złożyć z zachowaniem ustalonego terminu, czyli:

• nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu - w razie wyboru podatku liniowego albo ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (art. 9a ust. 2 updof oraz art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - Dz. U. nr 144, poz. 930 ze zm.),
   
• przed rozpoczęciem działalności - w przypadku opodatkowania w formie karty podatkowej (art. 29 ust. 1 powołanej ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).

Podatników prowadzących działalność gospodarczą obowiązuje zasada kontynuowania formy opodatkowania podatkiem dochodowym. Wybór w tym zakresie wiąże bowiem w roku podatkowym i w latach następnych. Odstępstwem od tej zasady jest możliwość zmiany zasad rozliczania podatku dochodowego.

Na początku roku podatkowego podatnicy, o których mowa, mają prawo zrezygnować z dotychczas stosowanej formy opodatkowania podatkiem dochodowym, bez względu na to, na jakich zasadach rozliczali ten podatek. Decydując się na wybór innej formy, powinni jednak najpierw ocenić, czy spełniają warunki uprawniające do jej stosowania. Tylko stosowanie opodatkowania według skali podatkowej nie jest obwarowane wymogami.

Terminy wyboru formy opodatkowania na 2014 r. dla podatników kontynuujących działalność gospodarczą prezentujemy w dziale XI - Terminarz podatnika i płatnika - styczeń 2014 r.

Warto zwrócić uwagę na specyficzne uprawnienie dotyczące podatników stosujących opodatkowanie kartą podatkową. Przepisy podatkowe przyznają tym podatnikom prawo zrzeczenia się opłacania podatku w tej formie w trakcie roku podatkowego. Zrzeczenie się zastosowania opodatkowania kartą podatkową jest możliwe w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość karty podatkowej na dany rok lub zmieniającej wysokość tego podatku.

Decydując się na zastosowanie w 2014 r. określonej formy opodatkowania, warto aby podatnicy ocenili, czy jej stosowanie będzie dla nich korzystne. Dokonując takiej oceny, należy uwzględnić m.in.:

• jakie obowiązki i obciążenia podatkowe wiążą się z opłacaniem podatku w tej formie,
   
• jaki jest zakres preferencji podatkowych z nią związanych.

Skala podatkowa

Według skali podatkowej może rozliczać się każdy podatnik (osoba fizyczna) osiągający dochody z działalności gospodarczej.

U podatników stosujących tę formę opodatkowania, podstawę obliczenia podatku stanowi dochód będący różnicą między przychodami a kosztami ich uzyskania. Dochód ustala się na podstawie prowadzonej podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych. Podatnicy mogą też być obowiązani do prowadzenia innych ewidencji (np. środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wyposażenia, przebiegu pojazdu i innych).

Podatnicy ustalają przychody z prowadzonej działalności na podstawie art. 14 updof. Natomiast kwalifikacji kosztów do kosztów uzyskania przychodów dokonują na zasadach określonych w art. 22 updof.

W trakcie roku podatkowego istnieje obowiązek wpłacania zaliczek na podatek:

• obliczanych przy zastosowaniu skali podatkowej za okresy miesięczne lub kwartalne albo
   
• w formie uproszczonej, ustalonych w stałej miesięcznej wysokości.

O zasadach opłacania zaliczek za okresy kwartalne lub w formie uproszczonej napiszemy w kolejnym numerze Przeglądu Podatku Dochodowego.

W trakcie roku nie ma obowiązku składania deklaracji podatkowych, ale do 30 kwietnia 2015 r. należy rozliczyć podatek w zeznaniu PIT-36. Zeznanie można również złożyć wcześniej. Składając zeznanie przed upływem terminu zapłaty zaliczki za ostatni miesiąc/kwartał, a więc do 20 stycznia 2015 r., podatnicy nie będą musieli uiszczać tej zaliczki. Należy jednak w tym samym terminie zapłacić kwotę podatku wynikającą z zeznania.

Podatek liniowy

Opodatkowanie dochodów podatkiem liniowym w 2014 r. (według 19% stawki podatku) mogą stosować podatnicy prowadzący działalność gospodarczą samodzielnie lub w spółkach: cywilnej, jawnej, partnerskiej i komandytowej. Nie jest przy tym konieczne, aby wszyscy wspólnicy spółki opłacali podatek liniowy. Możliwe jest stosowanie opodatkowania podatkiem liniowym przez wspólnika takiej spółki, nawet jeżeli pozostali wspólnicy będą opłacali podatek dochodowy według skali podatkowej.

Rozliczenie podatku od dochodu z działalności gospodarczej przy zastosowaniu jednolitej 19% stawki, wykazuje duże podobieństwo do rozliczenia podatku dochodowego w formie skali podatkowej.

Również w tym przypadku podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli nadwyżka sumy przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, ustalanych zgodnie z art. 14 updof, nad kosztami uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 updof.

Podstawę opodatkowania ustala się na podstawie ksiąg podatkowych prowadzonych przez podatnika lub spółkę niemającą osobowości prawnej (gdy działalność jest prowadzona w takiej formie). W określonych okolicznościach konieczne jest prowadzenie dodatkowych ewidencji (np. środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wyposażenia, przebiegu pojazdu i innych).

W trakcie roku podatkowego podatnicy muszą opłacać zaliczki na podatek dochodowy, przy czym zaliczki te mogą opłacać:

• za okresy miesięczne lub kwartalne, obliczane przy zastosowaniu 19% stawki podatku,
   
• w formie uproszczonej, w stałej miesięcznej wysokości niezależnej od wysokości bieżących dochodów.

Przy tej formie opodatkowania również nie ma obowiązku składania deklaracji w trakcie 2014 r. Konieczne jest natomiast rozliczenie osiągniętych dochodów (poniesionej straty) w zeznaniu PIT-36L. Zeznanie należy złożyć nie później niż w terminie do 30 kwietnia 2015 r. Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym mogą też skorzystać z możliwości złożenia zeznania i wpłaty wynikającego z niego podatku w terminie wpłaty zaliczki za ostatni miesiąc/kwartał 2014 r. (tj. do 20 stycznia 2015 r.). Wówczas nie będą obowiązani do zapłaty zaliczki za ten miesiąc/kwartał.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą opłacać podatnicy osiągający przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.

Możliwość opłacania ryczałtu od przychodów z działalności gospodarczej w 2014 r. uzależniona jest od spełnienia szeregu wymogów określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

W szczególności podatnicy kontynuujący działalność będą mogli płacić podatek dochodowy w tej formie, o ile uzyskane w 2013 r. przychody z tej działalności nie przekroczą kwoty 633.450 zł. Limit w tej wysokości dotyczy osobno przychodów z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie albo w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych (w tym przypadku limit dotyczy sumy przychodów osiągniętych przez wszystkich wspólników spółki). Również podatnicy, którzy prowadzą działalność samodzielnie oraz w formie spółki, określają limit przychodów dla każdej z tych działalności odrębnie.

Aby korzystać z opodatkowania ryczałtem, podatnicy nie mogą również być opodatkowani w formie karty podatkowej ani korzystać z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego na mocy odrębnych przepisów. Istotne jest m.in., jakiego rodzaju działalność prowadzą lub jakie osiągają przychody.

Okoliczności powodujące wykluczenie prawa do stosowania opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego określa art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi przychód, przy czym nie ma możliwości pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. Możliwe jest natomiast obniżenie przychodu o:

• wydatki określone w art. 26 ust. 1 updof, jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz
   
• straty z działalności gospodarczej poniesione w latach ubiegłych.

Stawki ryczałtu w 2014 r. wynosić będą: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% oraz 3% przychodów.

Wysokość stawki zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. W razie prowadzenia działalności opodatkowanej różnymi stawkami podatek w formie ryczałtu należy obliczać przy zastosowaniu stawki właściwej dla danego rodzaju działalności. Konieczne jest też dokonywanie odliczeń od każdego rodzaju przychodu w takim stosunku, w jakim poszczególne rodzaje przychodów opodatkowane różnymi stawkami pozostają w roku podatkowym w ogólnej kwocie przychodów.

Przychody z działalności opodatkowanej ryczałtem wykazuje się w ewidencji przychodów. Podatnicy mogą też być zobowiązani do prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W trakcie roku opłaca się ryczałt obliczony za okresy miesięczne lub kwartalne (po spełnieniu określonych wymogów). Wpłacie do urzędu skarbowego podlega ryczałt pomniejszony o zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne (w kwocie nieprzekraczającej 7,75% podstawy ich wymiaru) nieodliczone od podatku dochodowego.

Z opłacaniem ryczałtu ewidencjonowanego w trakcie roku podatkowego nie wiążą się obowiązki deklaracyjne, ale w terminie do 2 lutego 2015 r. (31 stycznia 2015 r. przypada w sobotę) ryczałtowcy będą musieli złożyć zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu w roku podatkowym na formularzu PIT-28.

Karta podatkowa

Kartę podatkową mogą opłacać podatnicy wykonujący działalność wymienioną w art. 23 ust. 1 i 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Natomiast wymogi, jakie muszą być spełnione, aby korzystać z tej formy opodatkowania, wskazuje art. 25 tej ustawy.

W szczególności, aby skorzystać z opodatkowania kartą podatkową, należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego wniosek o zastosowanie tej formy opodatkowania na druku PIT-16. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, podatnicy, którzy o zastosowanie karty podatkowej wnoszą na etapie rejestracji działalności, również muszą złożyć PIT-16, załączając go do wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG-1).

W razie uwzględnienia wniosku naczelnik urzędu skarbowego w drodze decyzji ustala wysokość karty podatkowej na dany rok podatkowy. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej, w decyzji wymienia się wszystkich wspólników.

Wysokość podatku jest ustalana na podstawie stawek ustawowych i zależy od rodzaju działalności, liczby mieszkańców w miejscowości, w której jest prowadzona działalność oraz liczby zatrudnionych pracowników. O wszelkich zmianach stanu faktycznego mających wpływ na możliwość stosowania preferencyjnego opodatkowania kartą podatkową bądź na wysokość stawki płaconego w tej formie podatku trzeba w trakcie roku informować naczelnika urzędu skarbowego.

W okresie opłacania karty podatkowej obowiązki ewidencyjne są ograniczone. Podatnicy nie prowadzą ksiąg podatkowych. Muszą jednak prowadzić ewidencje zatrudnienia oraz karty przychodów pracowników oraz wydawać na żądanie klientów i przechowywać rachunki i faktury stwierdzające sprzedaż towarów lub usług.

Podatnicy, którzy w 2014 r. będą stosować opodatkowanie kartą podatkową, nie muszą z tego tytułu ustalać zaliczek na podatek ani składać zeznania po zakończeniu roku podatkowego. Podatek wynikający z decyzji będą opłacać w terminie do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień - do 29 grudnia 2014 r. (28 grudnia 2014 r. przypada w niedzielę). Miesięczną kwotę karty podatkowej można będzie przy tym obniżać o opłaconą i nieodliczoną od podatku dochodowego kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne (nie wyższą niż 7,75% podstawy jej wymiaru). Podatnicy korzystający z tego odliczenia do 2 lutego 2015 r. (31 stycznia 2015 r. przypada w sobotę) będą obowiązani złożyć informację o wysokości składki zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej (PIT-16A).